Tadar hıyğı halih (on pîrîncî haalağ)

Paza pastağ izeb tının timneenge
Alnım ala amohtañ tîlbîren salim —
İlbektîg hoosçılar mağaa ınçiin salbazın,
Artıh çayaaçızın hoptanığlap çörbeezîn: (2170)
Tibes, Poet sır hoosçıdañ ırah,
I-ramacah kidennîgler sır öön
Sürtklep ol oñnabaan!.. Îdi pos köön,
Han Tigîrde mögî çılhalığ ıın
Amdı za yambtar poza paan tartçam,
Olarına pu… timîr miis îziin
Aralap, çazıg kodtarnañ hada —
Tadarlarğa hulğaat uzın salçam,
Somnap hayzı polza aymahtığlar tösterîn —
Ê-êk! Noo tadar sürünî çarıh çarir? — (2180)
Sağam min pozım daa pîlbinçem — kem
Purnada çügürt kiler külük ööneñ?..

(Strokalar pu çollahtanğannañ peer
İrt pardı pîr pağat mağadınıñ artii.)
Çe pot! Pastağılarnıñ öön taptım!
Poet ol, yastra, blogerek haydağ-da,
Mahtancığı pu çir körbes ulğaatça! —
Pos-pozınoh anda-mında suh çöre,
‘Avtoportret!’ — adança hoos hıniinda!

Sıbday Tom

A sîn ze, Leonardo, o! Hıyğa! (2190)
Uhaançılıñ — sağallar tübînde!
(‘Tayma’ tîpçeler pu avtoportrettî —
Rengen körgen sustarında çarlağ:
On sigîzîncî vektegî port çacın!)

Леонардо да Винчи
Tarhın sını ças pazığ çuruhtarın
Hacan polza, arsa, pîler pîreezî,
Çe mîn, mınnañ mındar çazap körim
Hulğaat uzı çazanıstıñ sünnerîn! —
Amdı pazoh çayağ hatii pır selfi!
(Tohtaadah-al! Pu — hoostağlarnıñ Êlfî! (2200)
Hulaam pasça nımahtığlar hudı).

sibday tom

‘Suğ hoolapçathan vannada somnap
Sala çalaas itte hıyğaanı noo çarlap,
Haydağ… iskusstvonañ hayhadarğa itçe
Kibel surtlaazı! — tirge kirek-a!’ —
Sımdah sın hığırığcı aarsınar
Çut hoostağlarnı aar tastir, pîlbin,
Çuğa pîlîg, niske çuğlığ sağlastı —
Külümzîreek tadarlığ köö hayhastı! —
Tadar köñnek sañay daa polzın sölîk, (2210)
Oloh parça, oloh la öö pir tööylîg,
Salbır tarthan çîbek çolların körîp,
Siber ustıg, hıl körîs harah maalap,
Pîler — salaalr noo ustii mında
Çollap salğan, haydağ îñeneñ haalap.
Pu daa izerelçetken timîr miis sunnarı
Hay-hay artıh oloh pu… odnoklassnikte,
Vkontakte be alay pashazı noo-da
Muñnañ muña hatalçathan somnarnañ…
Poet am daa hulğaatığ ulusha, (2220)
İl pozınañ ol körîndes çonğa:
Haydı çon hığırbaan kibellernî am daa,
Ana îdök Poet nımah salça posha:
Hayda külîmzîrep, hayda, tîzeñ,
Poğdaarhap taa… tîrii çoh arğısha —
Haçan-haçanoh uurap parğan söökke —
Da Vinçi Leonardanıñ sın salımnığ Hutha!
Ana andağ… tuğ çanılığ ustanıs —
Paza pîr hoos, hulğaatanıs, oynanıs!..

sibday tom

Hoza pîr çoostalçathan hobırığ (2230)
Kompyuter hayınızı artıhtarın tobırıp
Olañayah sürtlezegesteñ somılğan:
Habar! — mına pu hoostağnıñ sın adı,
Mınnı çollap, ıziimnıñ artiiñ alıp,
Çazap pirim nimee pu hoos öñnerî —
Hruşçovkacah han pozırah kösterî…

Хакасская газета Хабар

Sınap, itse, mında çapsığı çoğıl,
Pu yambtar köö hulahha çig teñelekke,
Tadar hılii tartığ sırın pos hooladıp,
Han Tigirniñ parçan tübi çoh hoolayın (2240)
Çir habis çanı çabısha türgelekte,
Pu hoostağnıñ tuzazı çoğıl-al!
Çe çarıdıbıs sin niske sigenniñ odın,
Harashınıñ harandızı oyIir,
İl sağıstığnığ çazığı haynir!
Kün çarii since çut pilis tañnir! —
O! Sağılıs! Ökerde tolgan ağıllığ!
Ana idi çarlapçam aytıs pazızın:
Hruşçovka teen tura tösteri salızı
Tustarında iki azah çalaas añ (2250)
(Tükteri çoh imcek süttıg primat)
Kök tiñisser tastabıshan pir oolnı!
Gagarin tip am — Yrıy Alekseeviç!
Ana pot ol polğan… İlbek Habar
(Paza pîrsî — sal soonınça… sağam mınzın
Çüree par çannığa hoylap pirim):
Hayzı-pîrsî çonnar arali çörîp,
Tayahtana, port miistîglernî çuupça
Olğan sinde tohtaap parğan çuttarnı:
Tibes, tîzî kîzee külerge çarabas, (2260)
Pasha îrgektîgnin holğa alba pir dee!
İl oğırı çonnarğa sin polba,
Kizi tının üzerge ulamooh
Mındağ çabal pirdeege kirek çoğıl! —
Tip sağıstar taratçalar orta!
Çe pu çozahtıñ habınzar körze,
Tübi-çılhazı pazığlar pîziinde
Purunğınıñ añnastıglarnıñ aazı,
Añnar-mallar süsklesçetkenniñ hazı…
Kizi annañ çir dee ırah parbaan! (2270)
Amdı za, sın naa Habar aastañ taraan —
Kizi pos huyağın Çayaanca salğaan:
Añ daa polzam, kör! Çüreemneñ ösçem!
Han Tigîr puliin amdı sizîn çörçem!
Hollagnıñ siglerin üs çazıp, sinep,
Hol sanı salaanañ hulastap, sanap,
Çır çariin amdı toğılağın körçem!

Pu hoozah la siinde… Gagariniñ çoğıl
Tura pis hadılda mında ol çurtabaan,
İlbek kiziniñ adınañ puthazıp, (2280)
Nimee soylahtançadır sağızah pıshalah,
Han Tigirçiniñ adınañ… ‘Habar’?
Hostoo Habarnıñ sini par, pîlçem!
Mınzı, tizeñ, iriñ oshas hathalah
(Pu hoos itçem!) çig söölinçe,
‘Tatay! Hay oortah it sin anı hapçığay!..

— Timelener hıyğalarnıñ hırt pazı,
Kibel sösterin hazırlana hazıp.
Tuban tarthan muñar çıllar hayhazın,
Romannarca suğlandırğan poltazın, (2290)
Tiller aymağınca üren salğan
Siliin Poetter habınğan — sayrap söster artiin,
Çonnarca pozıdıp abahaylas huttarın,
Çayağlas çarıh kün oshas sustarinañ
Taratçañnar (Huday adap!) sös izîn —
Kizee iñ çarıh sağıIlığ sırt miizin
Hati-hati huyahtap sın tösterneñ! —
İñ tolımnığ hayhası sağ-sösterde
Kögler çayap, çüreen köydîrîp alıp!
Añ sinînen artii — kîzî tîp! — hıyğılap: (2300)
Haraalarca çon Alıbın haylap,
Piree his Altın Arığ harbastarın
Çathan hahçañ, üteertîp çuğa halığin…
Pu daa hızamdığas habarağas ustii
Çaza tartılıp alıptar poltazında —
Da Vinçinîñ sünezîn holtıhtanıp! —
Habar salça mına haydağ, arğıs…
İl çazığı — çürek istii, çan-paarı,
Ökernî öörletken parçan Poet huttarı
Port çacınca oylatçan sır çömezin, — (2310)
Hut çazığın, artıh töster hağbazın,
Tüster uhaancılında söölingen sösterni
Söl çazı toozılbasti sundırçañ çapsığın!
Çe çacın — port, tını — uğzaan ağas,
Hağan saphan tañmalığ daa hağas —
Hağ çanı anıñ söök huraan homdı —
Pîçîk pîlbin añ sinîne tüzer;
Irıh arazın na çısçañ pasha tuzazın
Ol sizînmes, kîzî ünîn ispes! —
Çazıh tabızah ah çacında hurır, (2320)
Pasha Poet hatap la tîrgîspeze!
Hatı kibelîneñ çonnı ürüktîrbeze,
Pîree polza… pu daa Medı-romannañ!..
İrtken çıllar pohsağında hashlanza,
Artığı çaccınnah ustarının sananza,
Adirğa mayıhpin çarir salaa pügîp:
Purunğı grek Gomerni ushurarbıs,
Anañ Vergiliynî izerege hatirbıs,
Paza soñ Dantenî hoğdırıp haydi daa,
Taymazı çazıt hut Şçekspırîbîs — hada, (2330)
Ağaa hosti hal Fausttı çayaanın —
Tîlge sığarza — Göte oñnapçabıs;
Îsker körze Hosrov, Dşçamineñ Navoyı,
Purunğızı hıyğazı Nizami —
Tîlge kîrçeeler prayzı püküle!
Tügdür hal oolnı Puşçkinnî adap,
Hırinca pîs ırtpespîs anı daa!
Bainnî ze — tahpah tîrîg sarnaanın! —
Haydi undirbîn köölbektîg il çanın!..
Kör, hığırığcı! Noo mında ulus! (2340)
Uhaancılar köglesken noo daa tus
Çüree türleen kök tinisçe olarnın…
Çe kem tîrîg piİçe olarnıñ tabazın?
Bainniñ dee hanca köp sağıs ağını
Pîr-îkî çooh üzîgî par, ünnîg tahpaa;
Pularnıñ prayzı… hanın tar haynadıp,
Pero tumziin ah çacınca oyladıp,
İl çazıh mii… kîzî üçün özelgen —
Ah çarıh sağıllğ nince söster örtelgen!..
-Amdı, çîze? — hırt hığırığçı çaalır, (2350)
Say çanınañ küstenîp, kil, ol paalir, —
Purunğılarnı toğırap, sın adın,
Pu hlattar hadıl saap, kibelîstep,
Artığıñnıñ… habari am nimedir?
-Poras salbin, ür nahlanmin tîpçem:
Han Tigîrnîñ timnepçebîn Kimezîn!
Hacan polza (halbadı ür!) añnar —
Tük çoh töreen iki azaan ar salınıp,
Çıltıs arali çoriinañ uzan sığar —
Ana ağaa timnepçebîn İs Çariin! — (2360)
Kîzî artığınıñ — Sîlii abahay sari —
Îtkîs küs çorıhtığlar sanına kîrîp,
Kirek pol parar Naacılağ-hayhas,
Pîlîs hosti hostoolağnañ Nimah!
Amğı tusha pirdeezînde ol çoğıl —
Çathan haylap, tudarga künniñ oozın,
Çol salıp ağını Han Tigîr tartınça —
Sın teen çollahtarnı andartın haptırça!

-Amdı, çîze? — surtlaah hırtın hırtpinça, —
Hruşçovkacah mında hayzı puliinañ? (2370)
— Ê-ek, yastraçah! Turada pu Poetter
Hıyğı hollap sürekteen tadar sözîn!
Han Tigîrnîñ tudıp çılhazi pöziin
Turada pu töreen ikî roman!
‘İrtengî tañ solbanı’ çaraan soonda,
Sañmay saphan hırıh artığın soodıp,
‘Han Tigîrnîñ kimezîn’ uruhtap,
Mındoh kirtîp turğan… paza pîr Alıp!
Hırt çoohtıñ, neke, tamırı çuğa
Paza çoh polğaydağ çîñ harızın suğa!
(‘Habar’ uluğ! — pîdîr oynazı soonañ, (2380)
‘Khakastar chirî’- neñ amdı hazarça hoozınañ!
Habar çapsıh çitkellek il Amerikaa;
Alay Hıdattar izî ızıh çirînde
Uzah huyah taphalahtar am daa!)

"Хакас чирi" редакция газеты
(Хоостаан Сибдей Том)

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован.


доступен плагин ATs Privacy Policy ©